Jednoznaczne przyporządkowanie odpowiedzialności za bezpieczeństwo przeciwpowodziowe oraz oddzielenie tej kwestii od produkcji energii elektrycznej, stworzenie dedykowanego programu modernizacyjnego, reforma systemu partycypacji w kosztach utrzymania oraz inwestycjach w infrastrukturę przeciwpowodziową, a także dostosowanie prawa wodnego do realiów popowodziowych, to wnioski płynące z zainicjowanego przez TAURON Dolnośląskiego Forum Przeciwpowodziowego.
Spotkanie z przedstawicielami kluczowych podmiotów odpowiadało na wyzwania związane z utrzymaniem budowli hydrotechnicznych, zapewniających bezpieczeństwo wodne Dolnego Śląska.
- Bezpieczeństwo przeciwpowodziowe regionu i stabilność infrastruktury hydrotechnicznej to nierozerwalnie powiązane ze sobą kwestie. Jako firma odpowiedzialna społecznie rozumiemy wagę tych wyzwań, dlatego kluczowe jest dla nas wypracowanie przejrzystych rozwiązań prawnych, które jasno określą zakres odpowiedzialności poszczególnych podmiotów i umożliwią budowanie długoterminowych strategii inwestycyjnych w bezpieczeństwo regionu - jednak z poszanowaniem interesu akcjonariuszy firm takich jak TAURON. Rolą TAURONA jest produkcja, dystrybucja i sprzedaż energii elektrycznej – mówi Grzegorz Lot, prezes TAURON Polska Energia.
Kluczowe obiekty hydrotechniczne, pełniące funkcje przeciwpowodziowe, generują znaczne koszty utrzymania, modernizacji i zapewnienia bezpieczeństwa. Jednak w obecnym stanie prawnym wyłącznie ich właściciele ponoszą ten ciężar finansowy.
Wyzwanie stanowi fakt, że niepubliczni właściciele strategicznych obiektów hydrotechnicznych są w praktyce całkowicie wykluczeni z dostępu do publicznych (krajowych i unijnych) programów i środków finansowych przeznaczonych na ochronę przeciwpowodziową, utrzymanie i modernizację infrastruktury. Środki te w praktyce w całości dedykowane są organom administracji publicznej.
Przepisy prawa wodnego oraz prawa budowlanego nakładają na właścicieli zapór szerokie, kosztowne i rygorystyczne obowiązki, nie oferując jednocześnie żadnych realnie działających mechanizmów kompensacyjnych lub wsparcia w ich realizacji. W szczególności przewidziane Prawem wodnym mechanizmy partycypacji w kosztach utrzymania urządzeń wodnych są realnie nieskuteczne.
- Brak systemowego wsparcia i bariery finansowe prowadzą do postępującej degradacji starzejącej się infrastruktury hydrotechnicznej. Utrudnia to lub całkowicie uniemożliwia realizację niezbędnych, kosztownych modernizacji, ogranicza zdolność do szybkiego reagowania na skutki powodzi i w długoterminowej perspektywie zmniejsza bezpieczeństwo – mówi Wiesław Zieliński, wiceprezes TAURON Ekoenergia.
Obecny stan prawny i faktyczny prowadzi do sytuacji, w której realizacja istotnej części zadań publicznych (zapewnienie ochrony przeciwpowodziowej przez kluczowe obiekty hydrotechniczne) jest faktycznie przenoszona na podmioty prywatne, bez zapewnienia im adekwatnych narzędzi i środków finansowych.
W tym zakresie TAURON wnioskuje o zmiany, których konsekwencją będzie uporządkowanie i wzmocnienie systemu ochrony przeciwpowodziowej Polski.
W przypadku Zapory Pilchowice, TAURON rozpoczyna proces modernizacyjno-remontowy zapory, którego celem jest doprowadzenie obiektu do wymaganego stanu technicznego. Przeprowadzone analizy potwierdziły możliwość podniesienia poziomu bezpieczeństwa przeciwpowodziowego zapory o 20%. Jednakże inwestycja ta jest warunkowana pozyskaniem środków zewnętrznych. TAURON zapowiedział wystąpienie do Wód Polskich z wnioskiem w tej sprawie.
Zbiornik Lubachów, wraz z otaczającą infrastrukturą mają istotne znaczenie dla lokalnej społeczności z uwagi na jego rekreacyjny charakter i ujęcie wody dla Aglomeracji Dzierżoniowskiej. Zbiornik pełni też kluczową rolę regulacyjną dla rzeki Bystrzycy, zapewniając bezpieczeństwo hydrologiczne Wrocławia i okolic. Dlatego TAURON zwróci się z wnioskiem o przekazaniu tych aktywów do podmiotu należącego do samorządu, co pozwoli na uzyskanie niedostępnych dla TAURONA dotacji i przyczyni się do zaangażowania środków samorządowych w realizację zadań ustawowych.
Równolegle prowadzone są zaawansowane prace koncepcyjne związane z przyszłością zapór Złotniki i Leśna.
Powyższe działania mają doprowadzić do jednoznacznego podziału odpowiedzialności za działanie oraz finansowanie powyższych jednostek w układzie, w którym Wody Polskie odpowiedzialne będą za utrzymanie bezpieczeństwa hydrologicznego, zaś TAURON za produkcję energii elektrycznej.
Firma podkreśla, że doprecyzowanie podziału odpowiedzialności przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa regionu oraz umożliwi TAURONOWI realizację rentownych działań, związanych z produkcją energii elektrycznej – zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych i oczekiwaniami akcjonariuszy.